Strategie2050 - czym w ogóle jest think-tank?

 

Szymon Hołownia, w trakcie ogłaszania powstania ruchu obywatelskiego przedstawił koncepcję składającą się w trzech filarów: stowarzyszenia (serce), think-tank (głowa) i partia polityczna (ręce). Stowarzyszenie i partia polityczna są dość oczywistymi pojęciami, natomiast think-tank może już sprawiać delikatny problem. Wiadomo, że jest to zgromadzenie ekspertów, ale już bardziej szczegółowo tematykę znają osoby zainteresowane. W tym wpisie chciałbym poruszyć temat think-tanku, zdefiniować, przedstawić ogólną klasyfikacje, lekki rys historyczny oraz dodatkowo zaprezentować najciekawsze rankingi takich organizacji. W tym celu posłużę się kompendium wiedzy, jakim jest corocznie wydawany raport J. McGanna, wykładowcy,założyciela i dyrektora programu Think Tanks and Civil Societies na Uniwersytecie w Pensylwanii - "Global Go To Think Tank Index Report". Używam danych z najnowszego raportu za rok 2019, wydany 18.06.2020. Jesli ktoś byłby zainteresowany całym raportem, na końcu wpisu załączam link.

Na początku należy zdefiniować, czym jest think-tank?

Think-tank to z założenia niezależny komitet doradczy o charakterze organizacji non-profit, zajmujący się badaniami i analizami dotyczącymi spraw publicznych. Do celów działalności think tanków należą zazwyczaj badania i poszukiwanie sposobów rozwiązania problemów społecznych, konsulting oraz udział w debacie publicznej.
Działalność think tanków jest finansowana z różnych źródeł: organizacji międzynarodowych, fundacji, przedsiębiorstw, osób prywatnych, a także środków publicznych.

Zgodnie z powyższą definicją think-tanki to organizacje, które powinny być zorientowane na kwestie społecznie istotne, do których m.in. moga przeprowadzać i prezentowac analizy wraz z propozycją rozwiązań.
Think-tanku wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, gdzie większośc powstała po II wojnie światowej. Przykładowe organizacje zaangażowano do konsultowania polityki ekonomicznej rządu USA w czasie Wielkiego Kryzysu, i prac przy formułowaniu Planu Marshalla.

Wiedząc już czym jest think-tank, skąd pochodzi, warto przejść do podziału organizacji ze względu na poszczególne kategorie.
J. McGann wyróznia 7 kategorii think-tanków:
1 Autonomiczne i niezależne - niezależne w działaniu i finansowaniu od rządu i grup interesu,
2. Quasi-niezależne - niezależne od rządu, ale zależne od grup interesu w finansowaniu, przez co grupa ta ma wpływ na działanie think-tanku
3. Powiązane z rządem - część formalnej struktury rządu
4. Quasi-rządowe - finansowane wyłącznie z dotacji rządowych i umowy, ale nie stanowią części formalnej struktura rządu
5. Powiązane z Uniwersytetami - ośrodki badań politycznych na uniwersytetach
6. Powiązane z partiami politycznymi - formalnie powiązane z partiami politycznymi
7. Korporacyjne (dla zysku) - organizacje zajmujące się badaniami nad polityką publiczną nastawioną na zysk, powiązane z korporacjami lub działające jedynie w celach zarobkowych.

Statystyki?

Po zdefiniowaniu oraz przedstawieniu podziału na kategorie think-tanków warto przyjrzeć się statystykom zawartym w raporcie J. McGanna.
W zestawieniu regionalnym najwiecej TT znajduje się w Europie - 2219, a na ostatnim Bliski Wschód z Północną Afryką - 507. Patrząc natomiast na rankingk rajów tu przewodzą Stany Zjednoczone (1871), przed Indiami (509) i Chinami (507). Listę pierwszych 25 krajów zamyka Tajwan z 61 takimi organizacjami. Jak się prezentuje Polska na tym tle? W kolejnej rubryce przedstawione są ilości think-tanków w poszczególnych państwach danego regionu. Polska na rok 2019 miała 60 think-tanków, co pozwala założyć, że w rankingu ogólnym znalazła by się na granicy trzeciej i czwartej dziesiątki.

Jak prezentują się już poszczególne think-tanki w rankigu najlepszych na świecie? 

Najlepszym think-tankiem został uznany amerykański Carnegie Endowment for International Peace przed Bruegel - Brukselskim Instytucie Ekonomicznym i Francuskim Instytucie Stosunków Międzynarodowych (IFIR) - Francja. Na liście najlepszych think-tanków składającej się z 175 organizacji znalazły się dwie z Polski. Pierwszy - Centrum Badań Społeczno-Ekonomicznych (CASE) został sklasyfikowany na 61. miejscu. Na 86. miejscu znalazł się Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM).
Jak się prezentuje sprawa w regionie Europa środkowa i wschodznia? Najlepszych think-tankiem został uznany ukraiński Razumkov Centre przed czeskim EUROPEUM Instytut Polityki Europejskiej oraz rosyjski. Carnegie Endowment dla Międzynarodowego Centrum Pokoju w Moskwie. Pierwszym polskim think-tankiem na liście jest na miejscu 11. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM). Na liście 106 najlepszych organizacji w regionie znalazło się jeszcze 9 polskich think-tanków sklasyfikowanych na pozycjach: 19. Ośwodek Studiów Wshochnich, 20. WISE Europa, 36. Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego, 63. Centrum Stosunków Międzynarodowych, 69. Centrum Analiz Ekonomicznych, 79. Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju, 87. Instytut Spraw Publicznych, 93. Instytut Stosunków Międzynarodowych, 96. Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.

Raport zawiera wiele innych rankingów, których nie będę już tu przytaczać, żeby nie zanudzić za bardzo. Do wszystkich można dotrzeć poprzez link na dole. W kolejnym wpisie planuję opisać działalność think-tanku Ruchu Szymona Hołownia o wdzięcznej nazwie Strategie 2050. W tym wpisie nakreślę jedynie, że patrząc w ujęciu globalnym należy zauważyć, że konkurencja jest wielka, ale równie dobrze można zauważyć, że jest od kogo się uczyć. Szczegóły w kolejnym wpisie.

Jeśli wpis się podoba to proszę pozostaw jakiś ślad w komentarzu (daje motywacje do pisania dalej) oraz zapraszam oraz na mojego Twittera: Kasjan

 ---------

We wpisie wykorzystałem coroczny raport 2019 Global Go To Think Tank Index Report